Volgens GroenLinks moeten we op een paar vlakken Bredaas geld écht anders besteden. Niet aan prestigeprojecten en reclamecampagnes, maar door te investeren in onze mensen en ons klimaat. In de toespraak van Peter lees je wat er volgens GroenLinks anders moet. En dat er door te investeren in de klimaatopgave, cultuurmakers, wijken, mensen en hun talenten een heleboel anders kan.
Hieronder lees je de volledige spreektekst van fractievoorzitter Peter Bakker:
Voor goud zijn 2 belangrijke impulsen nodig
“Kansen verzilveren met goud in handen.” Dat is de slogan van deze Voorjaarsnota 2019. Natuurlijk moeten we kansen verzilveren. Maar als je goud in handen hebt, dan ga je ook voor goud! En niet voor zilver.
Wat is er dan voor GroenLinks wél nodig om op goud uit te komen? Wij zoeken twee belangrijke impulsen. Wij zien namelijk onze wereld in snel tempo veranderen.
Ten eerste zien we een groep Bredanaars, zo’n 10 tot 20% van de bevolking, die steeds meer moeite hebben om mee te komen met de ontwikkelingen, en de rest van Breda. Door een complex aan problematiek, waaronder niet in de laatste plaats armoede en schulden. Ik hoef hun problemen hier niet allemaal op te noemen. We zien het nu terug in de Staat van Breda, ook is het al uitgebreid de revue gepasseerd bij de goede besprekingen rond de Hoge Vucht.
Ten tweede zien we het klimaat om ons heen snel veranderen, het laat zich zelfs aanzien als een klimaatcrisis. Daar willen en moeten we wat aan doen. Als Breda onze ‘fair share’ leveren, om het tij te keren. En dat vraagt om keuzes op dít moment.
Ik vervolg met deze twee belangrijkste keuzes die wij nu bij de Voorjaarsnota zouden willen maken.
Meer kansen voor talenten van jeugd in huishoudens die het lastig hebben. Investeren in mensen, in talenten van Bredase jongeren en kinderen die het lastig hebben. GroenLinks vindt het onbestaanbaar dat we tegen deze mensen met weinig middelen steeds vaker zeggen: red je zelf maar.
Mensen met weinig middelen, in een lastige uitgangspositie, steeds meer aanspreken op hun zelfredzaamheid vinden we ook een gevaarlijke ontwikkeling. De oplossing wordt dan creatief gezocht in eigen kring. Maar wees dan niet verbaasd als hun oplossing niet de jouwe of de mijne is.
Wij willen die kant niet uit. GroenLinks stelt daarom voor te investeren, in de talenten van de jongeren met een lastige uitgangspositie in kwetsbare wijken. In jongerenwerk dat de kans krijgt te innoveren met een beetje meer slagkracht en continuïteit. In sociaal-culturele activiteiten, educatieve, en sportieve activiteiten.
De jongeren in deze wijken boeien en samenbrengen. Die keuze kunnen wij hier nú samen maken. Door nu voor deze impuls te kiezen, en andere dingen later te doen, die later kunnen, zoals investeren in een plus op het sportcentrum aan de Terheijdenseweg.
En daarnaast door ervoor te kiezen het geld dat eerder al werd uitgetrokken voor schuldhulpverlening volledig en innovatief in te zetten.
Daarom twee moties: ‘Investeren in talenten in de wijken’ en ‘Laat schulden Bredaas talent niet in de weg staan’.
Lever onze bijdrage aan klimaat
Dan de andere belangrijke opgave. Werken aan een toekomstbestendig Breda. Door onze bijdrage te leveren aan het tegengaan van de opwarming van onze wereld. De cijfers laten zien dat onze doelen op het gebied van klimaat nog onvoldoende dichterbij komen. Vooral op de domeinen Gebouwde omgeving, en Mobiliteit.
Bovendien komt de bodem van de kas voor het Uitvoeringsprogramma Klimaat in zicht. Dat terwijl we nog ruimte moeten hebben om kansen te pakken wanneer ze zich voordoen vanuit Rijk of provincie.
Klimaatverandering is niet alléén van mensen met een goede opleiding, en een goed gevulde portemonnee. Als zo vaak, zullen de meest kwetsbare mensen ook hiervan het eerst en hevigst de dupe zijn.
GroenLinks vindt daarom dat er nú een impuls nodig is om het geld voor dat programma weer te vullen. Dat geeft de ruimte om flexibel in te spelen op de ontwikkelingen met de expertise die op dat gebied op het stadskantoor en in de stad aanwezig is. De opdracht is dan het extra geld zó in te zetten dat dit het best rendeert op de gestelde doelen.
Ook deze keuze kunnen wij hier nú samen maken. Ook nu we niet in het geld zwemmen. Door nu voor deze impuls te kiezen, en zonodig andere dingen later te doen. Daarom de motie ‘Investeer nú in een beter klimaat’.
Mobiliteit uit zijn jasje
Ook de verduurzaming van mobiliteit in Breda verdient meer aandacht. Zoals ik een vertegenwoordiger van het Amphia dat van de week hoorde zeggen tijdens het Vuelta café: “Breda lijdt aan de Bredase ziekte.”
En dat is: Breda is het meest automobiel van alle grote steden. Het aantal dagelijkse verplaatsingen van autobestuurders ligt bijna de helft hoger dan het gemiddelde van de grote steden. En het aandeel verplaatsingen te voet/fiets/ov daalt nog steeds. In het ziekenhuis weten ze toch wat ziekte is?
De Voorjaarsnota zegt mensen te willen verleiden tot duurzame keuzes. Dat doe je niet met een eerste kwartiertje gratis parkeren en asfaltsmeren. Ja, het verkeer in Breda barst steeds weer uit zijn jasje. Maar is dan telkens maar weer een ruimer jasje kopen wel dé oplossing?
Wat GroenLinks betreft is het tijd om vooral óók het gedrag te veranderen. Misschien soms wat minder eten, het soms een beetje dichterbij huis te zoeken. En in ieder geval een stuk meer bewegen, bijvoorbeeld vaker op de fiets, of te voet. GroenLinks ziet zeer uit naar een Mobiliteitsvisie die meer is dan een ruimer jasje, en ook stevig bijdraagt aan de klimaatopgave.
Voorjaarsnota onvoldoende basis voor echte keuzes
Dan kom ik bij de vraag waar we met deze Voorjaarsnota nu staan. Deze algemene beschouwingen komen ons eigenlijk te vroeg. Net als eerder bij de begroting zien we nog steeds een werkelijkheid die vooral op papier cijfermatig klopt. Zonder de uitgewerkte plannen die duidelijk maken dat plannen haalbaar zijn, en wat de consequenties zijn van keuzes.
Zelfs voor de keuzes die deze Voorjaarsnota maakt, zien we geen losse bedragen bij de verschillende onderdelen. Dat maakt het moeilijk om het echte gesprek over keuzes nu te voeren. Gericht amenderen, en andere keuzes maken is vrijwel onmogelijk.
Wat ons betreft liggen er vanavond veel te weinig moties of amendementen voor die echt geld verschuiven. Dat is ook niet zo raar, als daarvoor de input ontbreekt. Neem het talentencentrum. Er is nog geen rekening gehouden met een additioneel benodigd onrendabel krediet van 5 miljoen voor het plus-scenario. Onduidelijk is in hoeverre in de cijfers rekening is gehouden met de overige jaarlijkse exploitatiekosten van meer dan zes ton.
En dan zijn er nog de sterk negatieve effecten van de meicirculaire. Wil je vanuit de raad kaders meegeven en nu echte keuzes maken, dan is een nadere invulling van de financiële consequenties van de Mark, Doorstroomvoorziening en Talentencentrum nodig. Zonder deze te kennen, valt er weinig te kiezen.
Dit ondergraaft het belang van de Voorjaarsnota, en algemene beschouwingen op dit moment. Er wordt dan ja gezegd tegen projecten waarvan de financiële consequenties niet te overzien zijn.
Financiën gaan steeds meer knellen
Vanavond sta ik hier niet voor niets met stropdas. Deze staat symbool voor de steeds meer knellende financiële situatie van Breda. En om eens mee te voelen met de zelfkwelling die deze coalitie op de hals haalt. Terwijl er grote opgaven liggen voor het klimaat en het sociale domein, en de tegenvallers om de oren vliegen, kost-wat-kost vasthouden aan de paradepaardjes uit het coalitieakkoord: belastingverlagingen. Nu een duur sportcentrum dat later ook nog kan, honderdduizenden euro’s extra voor campagnes zoals Het Verhaal van Breda, de citymarketing en de economische visie.
En mijn das staat ook symbool voor de strop waarin we ons steken, als we nu ja zeggen tegen het tweede besluit in het raadsvoorstel. Waarom zouden we in vredesnaam nú al vast leggen hoe we omgaan met de vrijval van 5 miljoen euro in 2023? Het eerste jaar van de vólgende raadsperiode. Een soort omgekeerd adaptief beleid.
Onze grote zorg is: hoeveel van de nu verleende zorg aan mensen moeten we straks weer als ónjuiste zorg op de ónjuiste plek verklaren, als de cijfers nog verder tegen vallen?
De financiële krapte vraagt om creativiteit. Dat brengt me bij cultuur en kunst. Breda loopt achter op dat gebied, laten de cijfers zien. Er zijn relatief weinig mensen die Breda bezoeken voor cultuur. Meer investeren is nodig, meer laten zien ook. We zouden er graag nog een schepje cultuur bovenop doen.
Maar veel geld is er niet. Daarom komen wij met wat creativiteit tot het volgende voorstel, dat een winters Breda echt leuker en spannender kan maken. De motie: 'Breda Betoverd met Cultuur'.
Tot slot wil ik even stilstaan bij de diverse goede elementen in de Voorjaarsnota, die GroenLinks ook ziet: een gefaseerde aanpak van een stromende Mark; het oppakken van de Doorstroomvoorziening, de grootste verrassing in deze Voorjaarsnota; meer sociale en betaalbare woningen; de aanpak laaggeletterdheid, en de respijtzorg, die wat ons betreft nog wel een tandje meer kan.
Maar om voor goud te gaan, moet op twee punten méér aandacht en op diverse punten het roer echt om.