Na de verkiezingen zat GroenLinks-lijsttrekker Selçuk Akinci als onderhandelaar aan tafel met PvdA, CDA en Breda '97. Daarmee begon voor hem een wat onwennige periode van zwijgzaamheid. Nu de formatie is geslaagd brengt hij alsnog verslag uit over het onderhanelingsproces achter 'half gesloten deuren'.

Na de verkiezingen zat GroenLinks-lijsttrekker Selçuk Akinci als onderhandelaar aan tafel met PvdA, CDA en Breda '97. Daarmee begon voor hem een wat onwennige periode van zwijgzaamheid. Nu de formatie is geslaagd brengt hij alsnog verslag uit over het onderhanelingsproces achter 'half gesloten deuren'.

„We hebben in absolute zetelaantallen weliswaar niet gewonnen, maar onze uitgangspositie is beter dan ooit”. Het waren de woorden die ik sprak tijdens de uitslagenavond van GroenLinks in de Boulevard op 7 maart jongstleden. Maar weinig leden deelden op die avond mijn gecalculeerde optimisme. Onze afdeling blaakt op sommige momenten nu eenmaal niet van zelfvertrouwen.

Daarna brak voor het gemiddelde GroenLinks-lid een onwennige periode van stilte aan. Onwennig, omdat onze partij in het verleden doorgaans met veel bombarie uit de onderhandelingen liep met als excuus dat 'de grote partijen' wederom niet in de openbaarheid wilden onderhandelen. En ook deze keer bleken openbare onderhandelingen niet haalbaar. Het was voor ons dit maal echter geen reden om op te stappen. Of zoals PvdA-collega Henk Haarhuis zou zeggen: 'soms moet je je knopen tellen en wijselijk je mond houden'. Dat laatste deden we dan maar, letterlijk.

Samenstelling college
Drie weken na de verkiezingen presenteerde PvdA-informateur Van de Steenoven zijn resultaten. In de weken daaraan voorafgaand had hij met elke partij één of meerdere gesprekken gehad over de inhoud en de gewenste samenstelling van het nieuwe college. Nadat diverse partijen enkele blokkades hadden opgeworpen, bleken nog slechts drie colleges mogelijk. De combinaties PvdA-CDA-Breda'97-GroenLinks en PvdA-VVD-Breda'97-GroenLinks konden beide steunen op een ruime meerderheid in de raad. De derde variant 'over links' van PvdA-SP-GroenLinks-D'66 kon met 20 van de 39 zetels slechts rekenen op een zeer krappe raadsmeerderheid. En hoewel GroenLinks deze variant niet heeft uitgesloten, waren er ook van onze zijde wel degelijk vraagtekens bij de stabiliteit en werkbaarheid van een dergelijk college.

Overeenkomsten
Op basis van programmatische overeenkomsten adviseerde de informateur om met de partijen PvdA, CDA, Breda'97 en GroenLinks tot een coalitie te komen. En hoewel sommigen van ons wellicht even moesten wennen aan het idee om samen met het CDA in een coalitie te gaan zitten, gingen afdelingsvoorzitter Peter Bakker en ik met vertrouwen en een positieve grondhouding die nieuwe uitdaging aan.

Vertrouwen kweken
Dat vertrouwen bleek in de onderhandelingsgesprekken wederzijds. Vooral van het CDA had ik verwacht dat ze onze aanwezigheid aan de onderhandelingstafel met argusogen zouden hebben bekeken. In de vorige raadsperiode hadden de beide CDA-wethouders Oomen en Adank immers vaak felle oppositie van ons te verduren gehad. Desondanks bleek de kritische, maar altijd constructieve en realistische houding van de vorige GroenLinks-fractie juist de basis te zijn voor het wederzijdse vertrouwen. De sfeer aan de onderhandelingstafel was ontspannen en vriendelijk.Waarmee eens te meer bewezen is dat je in de politiek even snel vrienden als vijanden kunt maken. Met dien verstande overigens dat je die vrienden ook net zo snel weer kunt kwijtraken als je even niet oplet.

Nieuwe vrienden
Overigens bloeide tijdens de onderhandelingsgesprekken nog een andere vriendschap op. Een wat verbazingwekkende vriendschap tussen André Adank en mijzelf. Dezelfde CDA-wethouder die in de afgelopen periode één van mijn grootste politieke opponenten was op punten over cultuur- of monumentenbeleid, bleek mijn voorliefde voor de Nederlandse taal te delen. Tussen het sluiten van compromissen door bogen wij ons, schouder aan schouder, over de programmateksten, op zoek naar spelfouten en grammaticale wanconstructies. Het was een wonderlijke alliantie.

Momentum
De onderhandelingen liepen voorspoedig. Aanvankelijk dachten we nog in de week na Pasen met het onderhandelingsresultaat naar buiten te kunnen. In een informeel telefoongesprek tussen formateur Marja Heerkens en ondergetekende op de woensdag voor Pasen filosofeerden we getweeën over de mogelijkheid dat proces wat te versnellen. ‘Met een beetje geluk moeten we donderdag tot een afronding kunnen komen’, legde ik Marja voor. ‘Wat zou er mooier zijn dan een Goede Vrijdag-accoord?’, mijmerde Marja terug, knipogend naar het Biddag-acooord in Goes en het Paasaccoord van het kabinet Balkenende. Niet veel later rinkelde de telefoon opnieuw: woensdagavond werd een extra onderhandelingsronde ingepland. Marja ging de uitdaging aan.

Eindsprint
De rest is inmiddels geschiedenis. Op woensdag werd de financiële paragraaf nogmaals doorgenomen en kwam de portefeuilleverdeling aan de orde en op donderdagmiddag werden alle teksten voor de laatste maal kritisch doorgenomen. Die avond gaven de fracties en, in ons geval, de speciaal in het leven geroepen klankbordgroep hun goedkeuring aan het coalitie-accoord getiteld ‘Kiezen voor Elkaar’.

Laatste truc
Althans, zo was de bedoeling. De gewiekste politicus Janus Oomen had nog één truc op zijn mouw. Hij wilde, op verzoek van zijn fractie, nog een paar wijzigingen in de tekst. Even bekoelde de sfeer, totdat Janus Oomen lachend zei dat hij een grapje maakte en dat de hele CDA-fractie accoord was met het resultaat. Toch kan ik me niet helemaal onttrekken aan de indruk dat Janus wel degelijk aan zijn wijzigingsvoorstel had vastgehouden indien Marja zich toegeeflijker had opgesteld. Onderhandelaars zijn schakers en koorddansers. Eén misstap en je valt naar beneden. Of je staat schaakmat.

Selçuk Akinci is fractievoorzitter van GroenLinks en zat als lijsttrekker in de onderhandelingsdelegatie.