„De politieke debatten hebben steeds vaker niet het doel de samenleving te verbeteren en mensen nieuw perspectief te bieden, maar lijken vooral ingegeven vanuit de wens af te willen rekenen met de politieke tegenstander. In dat verharde politieke klimaat moet GroenLinks zich onderscheiden met innovatieve voorstellen die ondanks de bezuinigingen de samenleving socialer en duurzamer maken.” Dat betoogde fractievoorzitter Selçuk Akinci in zijn nieuwjaarstoespraak. Hieronder de tekst, zoals deze is uitgesproken tijdens de nieuwjaarsborrel van GroenLinks Breda op zondag 15 januari 2012 in Café De Boulevard in Breda.

„Gisteren sprak ik tijdens één van die befaamde afterparties van kunstenaars met, geloof het of niet, een student Chemische Technologie. Terwijl een dj het nog aanwezige publiek fêteerde op obscure beats, ging het gesprek in de richting van de politiek. Van welke partij ik nu eigenlijk de fractievoorzitter was? GroenLinks, was zijn gok. Hij gokte goed.

Hij had wat moeite met één van de beslissingen van GroenLinks, het afgelopen jaar. En terwijl ik me mentaal al voorbereidde op een moeilijke en ingewikkelde discussie over Kunduz, bleek hij het debat over de weigerambtenaar te bedoelen. Enerzijds had hij niets op met die trouwambtenaren van SGP-snit die nog altijd weigeren om partners van het gelijke geslacht in de echt te verbinden. Terecht. Anderzijds, wat was nu eigenlijk het echte probleem? Laat die paar fossielen langzaam met pensioen gaan en zorg dat er geen nieuwe weigerambtenaren meer worden aangenomen. Daar valt best wat voor te zeggen. Heeft ook juist GroenLinks niet een traditie als het gaat om het opkomen voor de rechten van dienstweigeraars, klokkenluiders en ambtenaren met gewetensbezwaren? De weigerambtenaar is echt niet het laatste, en zeker niet het belangrijkste obstakel voor de acceptatie van homoseksuelen in de maatschappij.


Het debat over de weigerambtenaar past in een reeks van recente politieke gevechten die niet tot doel hebben om de samenleving te verbeteren en mensen nieuw perspectief te bieden, maar vooral zijn ingegeven vanuit de wens af te willen rekenen met de tegenstander. De vijand zelfs, voor sommigen. We hebben een boerka-verbod in een land waar nog minder boerka-dragers dan weigerambtenaren zijn. En er was in de Tweede Kamer een meerderheid voor een verbod op onverdoofd ritueel slachten. Ja, onder het mom van het voorkomen van dierenleed, maar het is uitermate hoogst omstreden of onverdoofd ritueel slachten nu echt meer leed met zich meebrengt dan de gangbare methoden. Het debat ging niet over dierenwelzijn. Het debat was een waarschuwing van de dames en heren volksvertegenwoordigers dat religieuze minderheden zich wel dienen te conformeren aan de in Nederland heersende volksmores. Godsdienstvrijheid schijnt daar geen onderdeel meer van uit te maken, helaas. Net zo min als de vrijheid van de koningin om bij staatsbezoeken het hoofddeksel te dragen dat zij verkiest. Het doet denken aan de tijd waarin Nederlandse katholieken in illegale kerken moesten vrezen mikpunt te worden van staatsinmenging in hun religieuze beleving. We zijn een eng en bekrompen landje aan het worden.

De Haagse verharding, de politieke polarisatie, is ook zichtbaar in Breda. Het afgelopen jaar lagen twee voor GroenLinks belangrijke dossiers binnen handbereik. Om te beginnen de daklozenopvang: twee sociaal pensions voor elk 24 daklozen om hen weer perspectief te bieden. Vaste woonruimte en een regelmatige dagbesteding zou deze groep mensen, vaak met een verslaving, een stap verder in hun zelfstandigheid moeten helpen. Uiteraard zou dat op verzet stuiten van buurtbewoners. Dat wisten we al lang. Desondanks hebben die partijen met wie GroenLinks in de vorige periode nog schouder aan schouder stond om deze opvang te realiseren, nu de realisatie van die opvang vertraagd. Om opportunistische redenen? Wellicht. Waar is, op de momenten dat het gaat om de echt kwetsbaren in de samenleving, het sociale hard van de socialisten?

Hetzelfde geldt voor de biomassacentrale. De wijkraad van Brabantpark wil liever woningbouw op het Hero-terrein en ziet de biomassacentrale als bedreiging. Maar de bouwlimiet die de provincie Breda heeft opgelegd biedt geen ruimte voor extra woningbouw op het Hero-terrein, dus waarom dan geen extra groene werkgelegenheid teren het spoor aan? Dat is een verdedigbaar verhaal. Waar is dan, als het gaat om echt klimaatbeleid, het Groene Hart van de PvdA?

Voor GroenLinks is het duidelijk. Ook in tijden van bittere bezuinigingen zit het groene, sociale hart stevig op zijn plaats. De crisis mag nooit een argument zijn om te stoppen met sociale innovatie of met investeringen in duurzaamheid. En als we echt geloven in waar we voor staan, overwinnen we ook de aanvankelijke weerstand van buurtbewoners. Dat is mijn overtuiging.

Daarvoor is het komende jaar waakzaamheid geboden. Het zijn financieel moeilijke tijden en er komt een hoop verantwoordingen af op Breda. Een zware last voor een inkrimpend ambtenarenapparaat. Maar ook een nieuwe kans om vastzittende systemen beter te organiseren. Niet alleen efficiënter, maar vooral ook met een beter resultaat. Zo heeft Breda met de inrichting van het Centrum voor Jeugd en Gezin in de vorige bestuursperiode al de samenwerking gezocht met alle organisaties die zich bezig houden met de jeugd. Daarmee ligt er een goede basis voor de decentralisatie van de Jeugdzorg die geweldige kansen biedt om jongeren die te kampen hebben met tegenslagen nu eens echt te helpen. Zo moet dat straks ook met de verdere decentralisatie van de AWBZ en de invoering van de wet Werken Naar Vermogen. Nieuwe taken waarbij Breda verbindingen moet leggen tussen de verschillende beleidsterreinen.

Dat vraagt wel om innovatief denken. Innovatie, in plaats van alleen maar goedkoper en minder. Innovatief denken, zoals bij het leerlingenvervoer, waarbij dankzij GroenLinks straks niet meer de afstand van de school, maar de aard van de handicap leidend is voor het wel of niet aangeboden krijgen van leerlingenvervoer. Innovatief denken dat in het thuiszorgdossier tot nog toe achterwege is gebleven, helaas. Daarin moet GroenLinks zich onderscheiden van andere partijen: het continu nadenken over de wijze waarop we de maatschappij opnieuw kunnen inrichten. Om mensen perspectief te bieden. Om vrij te kunnen zijn om zich te ontplooien en hun leven in te richten zoals zij dat wensen. En om toekomstige generaties te beschermen tegen het graaigedrag van de huidige generatie.

Terwijl het gesprek met de student vorderde, stuitten we op de grenzen van de 24-uurseconomie. Het bier was op en de bierkoerier bleek onbereikbaar, zodat we ons moesten behelpen met vodka-ranja. Waarom hij voor Chemische Technologie had gekozen? “Omdat ik op die manier later wil bijdragen aan nieuwe technieken die de wereld duurzamer maken”, antwoordde hij. Dezelfde reden die ons bindt als GroenLinksers: het streven naar een sociale, tolerante en vooral duurzame samenleving.

Het zoeken van nieuwe vormen en nieuwe gedachten. Dat is de opdracht voor GroenLinks voor 2012. Ik wens ons allen een vrij en succesvol 2012. Zum wohl.”


Selçuk Akinci
15 januari 2012