De aanbesteding van de thuiszorg heeft de afgelopen maanden voor flink wat commotie gezorgd. Achttien van de negentien huidige aanbieders vielen buiten de boot. Daarvoor zijn vier nieuwe aanbieders in de plaats gekomen. De onrust is begrijpelijk is, maar berust veelal op verkeerde beeldvorming. Voor GroenLinks is de kwaliteit van de geboden zorg het essentiële punt.

Onder de Wet maatschappelijke ondersteuning hebben gemeenten de verantwoordelijkheid obver de thuiszorg toebedeeld gekregen. Gemeenten sluiten daarvoor contracten af met zorgaanbieders, die deze huishoudelijke zorg verlenen. Die contracten hebben een loopjaar van één of twee jaar, met de mogelijkheid tot tweemaal een jaar verlenging. Volgens de regels moet er daarna opnieuw aanbesteed worden.

Gunningscriteria
Bij zo'n aanbesteding stelt de gemeente een bestek op, waarin selectie- en gunningscriteria zijn opgenomen. Wie niet aan de selectiecriteria voldoet, valt direct af. De gunningscriteria bepalen uiteindelijk welke van de overgebleven aanbieders de opdracht krijgen.

Nieuwe aanbesteding
De gemeente Breda heeft er voor gekozen om in het bestek en de gunning- en selectiecriteria, ook kwaliteitseisen op te nemen. Als partijen dus niet voldoen aan die kwaliteitseisen, kunnen ze niet mee doen in de nieuwe aanbestedingsprocedure. De huidige kwaliteitseisen zijn dezelfde als drie jaar geleden. Toen werden de kwaliteitseisen opgenomen in de gunningscriteria. Nu maken ze onderdeel uit van de selectiecriteria. Op deze manier wordt dus strenger beoordeeld op kwaliteit. Dubieuze aanbieders die drie jaar geleden niet aan de kwaliteitseisen voldeden, konden toen nog altijd meedoen in de bieding. Nu vallen dergelijke partijen al bij voorbaat buiten de  aanbestedingsprocedure. Bij deze procedure kon dus alleen nog onderhandeld worden over de prijs en niet over de kwaliteit. En terecht, kwaliteit van zorg mag wat GroenLinks betreft geen onderdeel zijn voor koehandel.

De cliënten
Voor cliënten is het belangrijk dat zij de zorg en verzorger krijgen die ze no-dig hebben of prettig vinden. Cliënten moeten dus keuzevrijheid hebben. Ook moeten zij de mogelijkheid hebben om ergens eventuele klachten kenbaar te maken. Daarvoor heeft de gemeente een klachtenregeling. Daarnaast is het van belang dat cliënten niet nodeloos ongerust worden gemaakt over de vraag of zij volgend jaar nog wel de zorg krijgen die ze nodig hebben. De gemeente doet er alles aan om juist dit proces goed te regisseren en klanten daarover goed te informeren.

Goede informatie
Wel blijft het lastig in dit proces om klanten goed uit te leggen wat er nu precies gebeurt. Voor een cliënt is de belangrijkste vraag: „Krijg ik mijn huidige hulp volgend jaar weer?” Daar wordt zoveel mogelijk rekening mee gehouden. Juist daarom moeten alle stappen in het implementatieplan in de juiste volgorde genomen worden.

Kwaliteit van de zorg
Voor GroenLinks is de kwaliteit van de zorg essentieel. Niet voor niets hebben we aangekondigd dat we in 2012 die kwaliteit en de klanttevredenheid ook zelf gaan onderzoeken. Het gaat hier immers om een kwetsbare groep mensen die niet altijd makkelijk voor zichzelf kan opkomen. Zoals al eerder vermeld zijn de kwaliteitscriteria, die gehanteerd zijn dezelfde als drie jaar geleden. In ieder geval gaat het dus om een handhaving van de kwaliteit.

Kwaliteitskader
GroenLinks wil daar het liefst nog een schepje bovenop doen. Wij vragen de aanbieders om zich ook te committeren aan het ‘Kwaliteitskader verantwoorde zorg’, dat in 2009 is opgesteld. Dit kader was niet opgenomen bij de aanbesteding eerder dit jaar. Partijen zijn dus niet verplicht om dit toetsingskader leidend te maken. Het voldoen aan het kwaliteitskader zal echter zeker een overweging zijn bij de keuze van medewerkers en cliënten bij de keuze voor een nieuwe aanbieder.

Concurrentie
Daarmee hebben de cliënten een machtige troef in handen. In tegenstelling tot het verleden krijgen de aanbieders namelijk geen cliënten toegewezen, maar moeten zij deze werven. Geen enkele cliënt zal kiezen voor een aanbieder die onvoldoende kwaliteit levert. Zo’n aanbieder heeft dan wel de gunning binnengesleept , maar nog altijd geen cliënten en dus geen geld. De verschillende bieders moeten met elkaar de concurrentie aangaan op basis van goede kwaliteit van zorg.

Werkgelegenheid
Thuiszorgmedewerkers zijn van essen-tieel belang voor onze gemeenschap. De komende tijd zullen steeds meer thuiszorgmedewerkers nodig zijn en nu al is het moeilijk voor aanbieders om voldoende thuiszorgers te krijgen. Vier van de vijf toekomstige aanbieders werken tot op heden niet in Breda. Ze krijgen dus allemaal een enorme uitbreiding van zorgvragen. Zij zullen dus de huidige thuiszorgers hard nodig hebben om per 1 januari 2012 te voldoen aan hun verplichting om die zorg te bieden waarvoor zij zich garant hebben gesteld. GroenLinks maakt zich in het algemeen dan ook geen zorgen over de werkgelegenheid van deze mensen.

Rechtspositie
Een ander probleem is de rechtspositie en met name de salariëring. Het maakt nogal een verschil of je in de laagste trede van je salarisschaal zit of in de hoogste. Dat wordt dus een onderhandelingspunt voor iedere medewerker, want zij moeten allen solliciteren bij een nieuwe werkgever. Vanwege de grote vraag naar werknemers, staan de zorgverleners sterk in die onderhandelingen. Desondanks was het wat GroenLinks betreft beter geweest als het overnemen van de rechtspositie van werknemers een criterium was geweest in de aanbesteding.

Samen sterk
Maar bij een grote vraag naar personeel sta je als medewerker sterk, zeker als je dat beseft en collectief optreedt. De artikelen in de krant van ondermeer de AbvaKabo suggereren dat er mogelijk duizend mensen ontslag dreigen te krijgen. Dat is pertinente onzin. Maar dit soort berichten geeft de medewerkers wel het idee dat ze met hun rug tegen de muur staan en elk loonaanbod van de nieuwe werkgever moeten accepteren om niet werkloos te worden.

Wat GroenLinks betreft doet de vakbond er goed aan om deze medewerkers collectief te helpen met hun onderhandelingen met de nieuwe werkgevers. GroenLinks roept daarom ook de medewerkers op om zich te verenigen en zich niet bang te laten maken. Thuiszorgers hebben we in Breda hard nodig!