Het was voor de bewoners van de Heilig Hartkerk behoorlijk schrikken toen op woensdagochtend 21 december iets over negenen politie, brandweer en bouw- en woningtoezicht de kerk binnenvielen. Het pand moest worden leeggeruimd omwille van de brandveiligheid en de bewoners werden gesommeerd hun kerk tijdelijk te verlaten. Buiten keken ze machteloos toe hoe huisraad, persoonlijke bezittingen en kunstwerken in de kraakwagen verdwenen.

Het was voor de bewoners van de Heilig Hartkerk behoorlijk schrikken toen op woensdagochtend 21 december iets over negenen politie, brandweer en bouw- en woningtoezicht de kerk binnenvielen. Het pand moest worden leeggeruimd omwille van de brandveiligheid en de bewoners werden gesommeerd hun kerk tijdelijk te verlaten. Buiten keken ze machteloos toe hoe huisraad, persoonlijke bezittingen en kunstwerken in de kraakwagen verdwenen.

Het was voor de bewoners van de Heilig Hartkerk behoorlijk schrikken toen op woensdagochtend 21 december iets over negenen politie, brandweer en bouw- en woningtoezicht de kerk binnenvielen. Het pand moest worden leeggeruimd omwille van de brandveiligheid en de bewoners werden gesommeerd hun kerk tijdelijk te verlaten. Buiten keken ze machteloos toe hoe huisraad, persoonlijke bezittingen en kunstwerken in de kraakwagen verdwenen.

Het was half tien toen de fractievoorzitters uit de Bredase gemeenteraad werden ontboden bij de Burgemeester. Zij werden op de hoogte gebracht van de op dat moment al in gang gezette actie. Burgemeester Van der Velden bracht hen op de hoogte van de anderhalve week eerder geconstateerde brandgevaarlijke situatie en het doel van de handhavingsoperatie: het herstellen van de brandveiligheid. Op een vraag van GroenLinks werd benadrukt dat de bewoners hun woonrecht niet zouden kwijtraken en na afloop ook weer terug de kerk in mochten. Ook werd tijdens de bijeenkomst en in later op die dag verschenen persberichten en Breda Berichten consequent benadrukt dat alleen brandbare spullen zouden worden afgevoerd en dat deze zouden worden opgeslagen. Niets bleek minder waar.

Kraakwagen
Eenmaal ter plaatse bleek de werkelijkheid heel anders. Daar konden de GroenLinks-fractieleden, die zowel s middags als s avonds ter plaatse waren, met eigen ogen constateren hoe niet alleen bouwmaterialen en hout in de kraakwagen verdwenen, maar ook fietsen, stereo-apparatuur, modeltreintjes en zelfs een bankstel. Ook verdwenen talloze kunstwerken van gips of hout en schilderwerken in de container. De bewoners van de kerk zagen het met lede ogen aan, maar konden niet ingrijpen. De enkele reddingspoging die werd ondernomen om nog enige spullen te redden, eindigde in de politiecel.

Inschattingsfout
Ondertussen moest bouw- en woningtoezicht constateren dat zij de werkzaamheden verkeerd hadden ingeschat. Al snel constateerden ze dat ze meer werk hadden aan het brandveilig maken van de kerk dan aanvankelijk gedacht. Het coördinatieteam van de actie spreekt echter uit dat stoppen geen optie' is. De operatie moet hoe dan ook nog die dag afgerond worden en er wordt dan ook steeds grover te werk gegaan. Een onderscheid tussen bruikbare spullen, persoonlijke eigendommen en afval wordt dan al lang niet meer gemaakt.

Grof geweld
Het grote stappen snel thuis'-scenario kreeg pas echt vorm als Stolwerk wordt ingeschakeld om de houten bouwsels die al vanaf de bewoning dienst doen als slaapkamer, af te breken. Stolwerk rukte uit met groot materieel: hoogwerkers, grijpers en shovels. Op niet al te fijnzinnige wijze werden de bouwwerken naar beneden getrokken, waarbij en passant grote stukken uit de monumentale muren van de kerk werden meegenomen. Met luid kabaal vielen de bouwwerken van soms wel achttien meter hoog op de deels houten en deels betegelde vloer van de kerk. Een fors deel van de authentieke rood-zwarte tegelvloer werd daarbij aan gruzelementen geslagen, de houten vloer vertoonde vele gaten en onder het puin werden vele, door bouw- en woningtoezicht niet veilig gestelde spullen gevonden, waaronder een laptop.

Bewoonbaar
Toen om half tien het pand uiteindelijk weer werd vrijgegeven, was de frustratie, de ontsteltenis en het verdriet groot. Niets was er over van de voormalige woonsituatie. Gas en electra waren afgesloten en het water, hoewel niet afgekeurd, was ook afgesloten vanwege een door de ontruimers zelf veroorzaakt lek welke de halve kerk blank deed staan. Koud, zonder verwarming en zonder water of licht, werd het pand weer bewoonbaar' verklaard. Het aanbod van de gemeente om de nacht in een hotel door te brengen wordt door de bewoners resoluut van de hand gewezen.

Vragen
De operatie heeft inmiddels veel vragen opgeroepen. En ondanks een ingelaste raadsvergadering, waarin drie-en-een-half uur gedebatteerd werd over dit onderwerp, heeft het college deze vragen niet weten te beantwoorden. Zo is het onduidelijk hoe het kan dat na aanleiding van een inspectie op 12 december acuut brandgevaar wordt geconstateerd en dat pas anderhalve week later (20 dec.) besloten wordt om onmiddellijk' actie te ondernemen. Ook is niet duidelijk waarom de belofte de afgevoerde spullen op te slaan, niet is nagekomen. Van alle spullen zijn slechts drie kachels door de gemeente opgeslagen, de rest is allemaal als vuil afgevoerd. Maar de meest pregnante vraag blijft waarom de bewoners niet eerder kregen te horen dat hun pand zo brandgevaarlijk was. Daar waren immers drie momenten voor: tijdens de aanvankelijke controle op de twaalfde, toen het rapport opgemaakt was op de zestiende en toen het collegebesluit werd genomen op de twintigste. Dit waren allemaal momenten waarop met de bewoners overlegd had kunnen worden over de manier waarop deze zaken aangepakt hadden moeten worden. Met een aantal voordelen: een aanmerkelijk minder dure handhavingsoperatie, zorgvuldigere ontmanteling van onveilige' bouwwerken en geen polarisatie tussen bewoners, gemeente en omwonenden.

Motieven
Onduidelijk zal altijd blijven in hoeverre deze operatie een ander doel diende dan alleen de brandveiligheid. In heel Nederland worden de laatste jaren juist dit soort argumenten gebruikt om kraakpanden te ontruimen of onbewoonbaar te verklaren en daarmee de juridische rechten van krakers te omzeilen. Met wisselend succes overigens. In Breda lijkt het erop dat dat niet de bedoeling van de ontruiming was. Ook de aanvankelijke reden om te controleren, bleef vaag. Er was weliswaar sprake van een klein aantal klachten van omwonenden (welgeteld drie), maar die gingen niet over gevaarzetting maar geluidsoverlast. En er waren natuurlijk die schriftelijke vragen van het CDA, die verbazingwekkend letterlijk lijken gekopiëerd uit één klachtenbrief aan wethouder (!) André Adank. Mattie Boidìn mag in de raadsvergadering dan wel pochen dat zij een prima verhouding heeft met hoofdbewoner Skip, in de Kraakkerk denken ze daar inmiddels heel anders over. En terecht.

Selçuk Akinci is lid van de raadsfractie van GroenLinks in de Bredase gemeenteraad