Eerste Kamerlid in Den Haag en hoogleraar in Tilburg, maar toch nog tijd om zich sterk te maken voor het monumentenbeleid in Breda. Willem Witteveen (PvdA) is voorzitter van de dit jaar opgerichte Bres (Bredase Erfgoed Stichting). Wie zijn ze en wat doen ze? De ivoren toren spreekt:

Eerste Kamerlid in Den Haag en hoogleraar in Tilburg, maar toch nog tijd om zich sterk te maken voor het monumentenbeleid in Breda. Willem Witteveen (PvdA) is voorzitter van de dit jaar opgerichte Bres (Bredase Erfgoed Stichting). Wie zijn ze en wat doen ze? De ivoren toren spreekt:

Voorzitter Willem Witteveen van de Bredase Erfgoed Stichting:
'Mijn vertrouwen in dit college is geknakt'

Eerste Kamerlid in Den Haag en hoogleraar in Tilburg, maar toch nog tijd om zich sterk te maken voor het monumentenbeleid in Breda. Willem Witteveen (PvdA) is voorzitter van de dit jaar opgerichte Bres (Bredase Erfgoed Stichting). Wie zijn ze en wat doen ze? De ivoren toren spreekt:

door Frans Maas

Waarom bent u in Breda komen wonen terwijl u in Tilburg werkt?

Ik ben hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap in Tilburg. Daarnaast ben ik eerste Kamerlid. Het Kamerwerk brengt mij één dag in de week in Den Haag. Op dinsdag is het zittingsdag. Daarnaast heb ik wel werk voor de Eerste Kamer maar daar hoef ik niet voor in Den Haag te zijn. Tilburg sprak mij minder aan. Mijn vrouw werkt in Delft, dus het is vijftien jaar geleden Breda geworden.

Wat is de Bres?

De Bredase Erfgoed Stichting is ontstaan uit een samenwerking van diverse clubs die zich met het cultureel erfgoed bezig houden, zoals de bewonersorganisatie binnenstad, de heemkundekring en de klankbordgroep monumenten. Wij stellen ons ten doel de bescherming van het Bredase erfgoed. In het stichtingsbestuur zitten behalve mijzelf, Guus Welten, Peter Touw, Froukje Muntjewerff en Eloi Koreman. Omdat we een stichting zijn hebben we geen leden. Onze achterban bestaat uit de genoemde organisaties. Omdat we nog maar net begonnen zijn is onze enige activiteit op dit moment De Beyerd'.

Wat is de stand van zaken rond de Beyerd?

Zoals bekend is de gemeente voornemens om het Nationaal museum voor grafische vormgeving te vestigen in het cultureel centrum de Beyerd. Hiervoor moet de Beyerd drastisch uitgebreid worden. Het huidige monument de Beyerd zal voor een belangrijk deel worden gesloopt. Wij hebben bij de rechtbank aangegeven dat deze voorgenomen sloop berust op onvoldoende onderzoek en de rechtbank heeft ons hierin in het gelijk gesteld.

Waarom is het zo erg wanneer een stuk van de achterkant van de Beyerd gesloopt wordt?

In de jaren '30 van de vorige eeuw is de Beyerd verbouwd door architect Stuyt. Deze toparchitect was zeer ervaren in restauratie en verbouwing van monumenten. Deze verbouwing was een van zijn laatste werken. Hier is goed over nagedacht en het resultaat is een goed geproportioneerd complex, een gebouw in evenwicht. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg vraagt ook expliciet de Toscaanse zuilengalerij in de achterbouw te sparen. Wanneer van alle monumenten de achterbouw wordt gesloopt resteert een binnenstad met alleen façades.

Wat heeft de gemeente toen gedaan?

De gemeente heeft twee dingen gedaan. In de eerste plaats zijn ze toegemoet gekomen aan de wens van de rechtbank door aanvullend onderzoek te doen. In de tweede plaats heeft de gemeente bij de Raad van State een schorsingsverzoek ingediend. Dit houdt in dat, indien de Raad van State dit besluit honoreert het besluit van de rechtbank nietig wordt verklaard en er gesloopt kan worden. De gemeente hinkt op twee gedachten: Indien de gemeente vertrouwen had in het schorsingsverzoek, dan had er geen aanvullend onderzoek gedaan hoeven te worden.

Wat kan de Bres nu nog doen behalve afwachten?

Wat wij hebben geprobeerd is een oplossing te bewerkstelligen om uit deze juridische impasse te komen. Wij hebben gesproken met de wethouder cultuur, de heer Adank. Wij hebben verzocht een verbouwingsalternatief uit te werken waarin de huidige Beyerd gespaard blijft. Dit wil men niet. Wij hebben daarna voorgesteld om het nieuwe museum voor grafische vormgeving te vestigen in de Annakerk. Volgens ons is deze oplossing goedkoper. De Annakerk is verbouwd en nog niet verhuurd, het museum kan er zo in. De wethouder zegt een afspraak te hebben met de raad en wil daar niet aan tornen. Vervolgens hebben wij gesproken met de fractievoorzitters van de collegepartijen. Ook hier was geen beweging in te krijgen. Er is geen open debat mogelijk over dit onderwerp.

Hoe groot is de kans dat de Raad van State een voor de Bres gunstige uitspraak doet?

Dat is niet te zeggen. Wanneer de gemeente in de tweede helft van oktober wanneer de uitspraak wordt verwacht voor de tweede keer een zeperd haalt is er voor de wethouder cultuur geen reden meer om aan te blijven. Mocht de Raad van State anders besluiten dan staat voor Bres de weg open om tegen het tweede besluit van de gemeente dus na het aanvullend advies, te procederen.

Wat is het oordeel over het monumentenbeleid in Breda?

De intenties van het monumentenbeleid zoals verwoord in de nota gekoesterd karakter' zijn goed. Mijn vertrouwen in de uitvoering van dit beleid is met de gang van zaken rond de Beyerd wel geknakt. De gemeente is goed voor particuliere eigenaren van monumenten. Particuliere eigenaren koesteren de monumentale waarde van hun eigen bezit. De gemeente kampt als eigenaar met belangenconflicten waarbij het monumentenbelang het onderspit moet delven. Vanuit de Bredase bevolking krijgen wij heel veel support om hier tegen te ageren.