Met de invoering van de Wet Werk en Bijstand, per 1 januari jl. gaat de sociale zekerheid in Nederland een nieuwe fase in. Niet langer is de rijksoverheid de eerst verantwoordelijke voor het creëren van een vangnet voor mensen die om wat voor reden dan ook buiten de boot vallen. Die verantwoordelijkheid ligt met deze wet bij de gemeenten.
Belangrijkste verandering is dat dit kabinet werk boven inkomen stelt. Uitkeringen zijn niet meer een vanzelfsprekend recht, het is een vangnet voor mensen die niet aan een baan kunnen komen. Kort door de bocht: je krijgt alleen nog mar een uitkering als je kunt aantonen dat je op zoek bent naar werk. En als je zelf niets vindt, dan kun je een baan toegewezen krijgen.
Aan de gemeente om via diverse verordeningen deze wet te mogen gaan uitvoeren. Een groot knelpunt daarbij: de zak met geld vanuit Den Haag is naar alle waarschijnlijkheid niet voldoende om in Breda alle uitkeringsgerechtigden van een inkomen te voorzien. Dus ook Breda zal flink moeten gaan investeren in reïntegratietrajecten.
Ledenenquête
In diverse bijeenkomsten heeft de commissie Sociale Zaken kaders gesteld voor deze verordeningen. De fractie GroenLinks heeft in haar standpuntbepaling de leden ingeschakeld. Eind december kregen alle leden een visie-document over deze materie thuisgestuurd. Via een enquête kon iedereen aangeven hoe zij dachten over bepaalde zaken aangaande de nieuwe wet. Op basis van die antwoorden heeft de fractie haar notitie bijgesteld.
Ongenuanceerd
Een veel gehoorde kritiek van de leden was dat de stellingen erg ongenuanceerd waren. Dat klopt. Bewust had de fractie een aantal dingen zwart-wit gesteld. Daarmee hoopte de fractie duidelijkheid te krijgen. Wat ook opviel was dat op basis van de uitslagen van de enquête de fractie haar notitie nauwelijks hoefde bij te stellen. Ook viel op dat onder de GroenLinks-leden (zowel de digitale als de analoge antwoorders) grote eensgezindheid was over het overgrote merendeel van de stemmers. Tot slot: er hadden (helaas) slechts 18 mensen op de enquëte gereageerd (de fractie had zelf bewust niet meegedaan). Positief punt: een deel van de respondenten komt zelden of niet op een ledenvergadering.
Uitslagen
Dan over de uitslagen: verdeeldheid was er over de stelling Fraudebestrijding is belangrijker dan privacy'. Zeven leden waren het hiermee eens, elf oneens. De fractie zal op dit punt een genuanceerd geluid moeten laten horen. Hetzelfde geld voor de stelling Drie uur per week zwart bijverdienen als schoonmaker is geen fraude'. Tien respondenten waren het met deze stelling eens, acht oneens. Er was ook verdeeldheid over de stelling dat een Bredanaar ook een baan in Eindhoven moet accepteren: tien eens, zeven oneens (en één onthouding). Waaruit de fractie concludeerd dat Eindhoven zo'n beetje de maximaal te eisen afstand is waarvan van iemand geëist mag worden deze af te leggen om naar het werk te gaan.
Conclusie voor de fractie: voor politiek belangrijke zaken is een leden-enquête een extra hulpmiddel om haar standpunt te toetsen aan dat van de leden. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat er in de ledenvergaderingen niet meer over dergelijke zaken gesproken hoeft te worden. In tegendeel, misschien dat de discussies nu alleen maar levendiger zullen worden.
Selçuk Akinci is raadslid voor GroenLinks en zit o.a. in de commissie Sociale Zaken, Arbeidsmarktbeleid en Werkgelegenheid.