“In Breda is een tekort aan bedrijventerrein”, kopt BN/DeStem 4 december 2009 in lijn met de toon van de Structuurvisie Bedrijventerreinen van de gemeente Breda. Maar wie even wat verder kijkt dan de smalle analyse van deze structuurvisie, ziet ook heel andere risico's.

De teloorgang van groen buitengebied bederft het woonklimaat voor kenniswerkers. Nieuwe bedrijventerreinen aan de buitenzijde van de stad trekken vooral bedrijven aan van de bestaande terreinen binnen Breda. Dat leidt daar tot leegstand, verpaupering en extra kosten voor revitalisering. Terwijl de leegstand van nieuwe bedrijventerrein al helemaal tot financiële debacles zou leiden. Dit zijn voor de stad stuk voor stuk grotere economische risico's, dan het misschien af en toe eens `nee' moeten verkopen aan hectare-vragers.

Woonomgeving belangrijker
In Breda hebben we geen bedrijventerreinen, omdat die zo mooi zijn, maar omdat Breda ambities heeft op het gebied van werkgelegenheid en welvaart voor haar inwoners. De werkgelegenheid van Bredanaars is in werkelijkheid maar voor een beperkt deel afhankelijk van bedrijventerreinen. En dat deel loopt in de tijd steeds verder terug. CBS-statistieken laten zien dat van de werkende Bredanaars circa 40% dat buiten de stad doet, een percentage dat groeit.

Kenniswerkers
Het zijn voor een groot deel kenniswerkers die buiten de stad een relatief hoog inkomen verdienen. Mensen die in Breda zijn komen wonen, of zijn blijven wonen, omdat het daar prettig wonen is. Dat is ook logisch: woningbehoefte-onderzoek laat zien dat een `groen-stedelijke' omgeving het meest geprefereerde woonmilieu is: Breda heeft daar (nog) veel van. Voor kennisintensieve, dienstverlenende bedrijven (ook internationale!) is een goed woonmilieu een belangrijke vestigingsfactor. Groene uitloopgebieden en een goed cultureel en uitgaansleven horen daarbij. Breda moet dat koesteren.

De spin-off van mensen die op deze manier een goed inkomen verdienen is groot en levert ook de nodige banen op voor minder hoog opgeleiden binnen de stad. De sectoren `onderwijs', `gezondheidszorg en welzijn' en `cultuur en recreatie' zijn niet voor niets de sectoren die de afgelopen jaren de hoogste groei kenden voor wat betreft de plaatselijke werkgelegenheid. Deze spin-off is veel groter dan je van ruimteverslindende dozenpakhuizen ooit mag verwachten.

Bedrijventerreinen overschat
Ook voor de Bredanaars die wél in de eigen gemeente werken zijn bedrijventerreinen veel minder belangrijk dan je zou denken. In principe zijn alleen de sectoren `nijverheid', `industrie' en `vervoer en opslag' sterk aan bedrijventerreinen gebonden. CBS-cijfers laten zien dat maar zo'n 15% van de Bredanaars die binnen de eigen gemeentegrenzen werkt, dat in deze sectoren doet. En het aantal mensen dat in eigen stad in deze sectoren werkt, loopt in absolute aantallen terug. Logisch, veel `maak'-industrie is naar Azië vertrokken. Veel meer Bredanaars werken plaatselijk in de dienstverlening of de handel. Activiteiten die even goed binnen de stad als op nieuwe bedrijventerreinen in het groen kunnen plaatsvinden.

Afnemende vraag
Of je dat nu leuk vind of niet, de werkgelegenheid in de klassieke sectoren die aan bedrijventerreinen gebonden zijn, loopt terug. De aanleg van extra terreinen in Breda verandert dat niet. En het staat ook allerminst vast dat de bevolking en de bedrijvigheid zich volgens het hoogste scenario zullen ontwikkelen.

Nieuwe bedrijventerreinen trekken vooral bedrijven van elders uit de stad, die een façade aan de snelweg zoeken, maar even goed in de stad passen. De stad blijft met de verouderde `probleem'-terreinen achter. Zo liggen er nu al 20 hectare vrij (vraag in 2008: 7 hectare), die niet gemakkelijk zullen vollopen als ze beconcurreerd worden met gunstige nieuw uitgegeven kavels.

Laat Breda doen waar het goed in is: 'groen stedelijk' wonen. En de bedrijvigheid zoeken die daarbij past. Wat we nodig hebben is niet alleen oog voor het risico dat in de toekomst een bedrijf vergeefs om hectares vraagt, maar ook een open oog voor de risico's dat we te gemakkelijk hectares vergeven en omsloten raken door een grijze mal van bedrijventerreinen.

Peter Bakker is commissielid voor GroenLinks en heeft zitting in de commissie Onderwijs en Economie.